Tuzigoot to zniekształcony wyraz z języka zachodnich Apaczów (Western Apache) i znaczy "Krzywa Woda" (oryg. Tú Digiz). Niewielki obszar wewnątrz szerokiego zakola utworzonego przez małe jeziorko Pecks Lake, powstałe po odcięciu części zakrzywionego koryta rzeki Verde, na którym ekspedycja archeologiczna natrafiła na ruiny dużego puebla, nazwał tak uczestniczący w wyprawie Indianin. Takich pozostałości po dawnych korytach rzek jest bardzo dużo w całej Ameryce, niektóre są wciąż wypełnione wodą, inne są dawno wyschnięte ale ich kształt jest wciąż widoczny, zaznaczony inną roślinnością albo dawnym brzegiem (Zobacz mapę).
Ruiny puebla Tuzigoot Zdjęcie: Partick Nouhailler
Pecks Lake jest również przeważnie całkiem suche, wypełnia się wodą z rzeki Verde wpływającą tam przez tunel, który jest pozostałością po działającej tu do lat 50-tych przetapialni miedzi firmy United Verde Copper Company. Takie wyschnięte koryto płynącej w nim kiedyś rzeki jest dobrze widoczne na południowy-zachód od Sedony (Zobacz mapę). Mnóstwo takich meandrów i pozostałości po starych korytach istnieje też do dziś wzdłuż biegu Rio Grande pomiędzy Del Norte i Alamosa w Colorado (Zobacz mapę) i w Texasie wzdłuż granicy z Meksykiem. Widziane z dużej wysokości wyglądają jak fantazyjne chmury na obrazie Van Gogha. Najczęstszym powodem powstawania takich formacji jest zmiana biegu rzeki wywołana okresowym wysychaniem i nagłymi, gwałtownymi powodziami. Koryta takich rzek nie są stałe i często się zmieniają, dzieje się tak zwłaszcza na pustyniach, gdzie rzadko padające deszcze wywołują powodzie. Z problemem nagłych powodzi ("flash floods") boryka się do dziś położone na pustyni i otoczone ze wszystkich stron wzgórzami Las Vegas. Co kilka lat na miasto spadają ogromne ilości wody spływającej z okolicznych gór. Nawet niewielki deszcz to dla Las Vegas wielkie niebezpieczeństwo. Wszystkie powstające wtedy strumienie i nadmiar wody z całej okolicy spływają do wielkiej niecki, w której zbudowano miasto. Kosztem miliardów dolarów budowany tam jest właśnie największy na świecie system podziemnych kanałów odprowadzających wodę do sztucznego zbiornika za miastem.
Tuzigoot to ruiny istniejącego tu kiedyś osiedla Indian Sinagua, żyjących w środkowej i północnej Arizonie przez ponad tysiąc lat, od ok. roku 500 do 1,500 naszej ery. Największe skupiska Indian Sinagua znajdowały się w okolicach dzisiejszego Flagstaff. Północni Sinagua przenieśli się dalej na północ przed rokiem 1064 (lub 1084, w zależności od datowania) uciekając przed zbliżającym się wybuchem wulkanu, który wypiętrzył nieaktywny już Sunset Volcano. Najbardziej znane są osiedla Indian Sinagua w Wupatki i w Walnut Canyon National Monuments, w Elden Pueblo koło Flagstaff, oraz w Palatki Cliff Dwelings i Honanki Pueblo niedaleko Sedony. Ostatnim znanym osiedlem Indian Sinagua przed ich zniknięciem są ruiny Montezuma Castle kilka mil na południe od Tuzigoot. Nie są znane przyczyny zaginięcia kultury Sinagua. Niektórzy Indianie Hopi twierdzą, że są potomkami Sinagua i podają, że opuścili oni rejon Verde Valley i przenieśli się w okolice Monument Valley na północy z powodów religijnych, ale nie podają żadnych szczegółów. Nie ma żadnego dowodu, że Hopi są rzeczywiście potomkami Sinagua. Niektórrzy Hopi twierdzą, że są też potomkami Hohokam, Ute i Anasazi, co zupełnie nie ma sensu. Najbardziej prawdopodobna wydaje się hipoteza, że zajmujący się głównie rolnictwem i pokojowi Sinagua uciekali przed napierającymi wojowniczymi Indianami Yavapai. Sinagua przestali wtedy budować osiedla i puebla na otwartej przestrzeni i zaczęli wznosić kamienne twierdze w ścianach kanionów, co może wskazywać, że czuli się zagrożeni. Kamienne osiedla w ścianach kanionów budowali też później Indianie Hohokam, uciekający przypuszczalnie przed napierającymi Apaches. Możliwe też, że Sinagua przenieśli się gdzie indziej z powodu długotrwałej suszy, co zniszczyło ich rolnictwo.
Oprócz prostego rolnictwa bez irygacji, Sinagua uprawiali też handel wymieniając towary z kulturami odległymi o setki mil. W ruinach osiedli Sinagua znajdowane są przedmioty pochodzące od Majów na Yukatanie oraz szkielety zwierząt (małych małp i ptaków) pochodzących z południowego Meksyku. Sinagua prowadzili ożywiony handel z państwami istniejącymi w dzisiejszym Meksyku przed inwazją Azteków: z Mexica, Texcala i innymi. Handlowali też prawdopodobnie z Hohokam i Indianami Ute.
Nazwa Sinagua pochodzi od nazwy pustynnej okolicy dzisiejszego Flagstaff, którą jej hiszpańscy odkrywcy zdziwini istnieniem wielkich obszarów, po których z gór nie płyną strumienie ani rzeki, jak w Hiszpanii, nazwali Sierra de Sin Agua - "Góry bez Wody". Badający te tereny założyciel Muzeum Arizony, archeolog Harold Colton, użył tej nazwy na określenie żyjącej tu w pewnych okresach kultury Indiańskiej.
Ruiny na terenie parku Tuzigoot (National Monument) pochodzą z okresu pomiędzy rokiem 1125 a 1400 po Ch. i były kiedyś okazałym pueblem z 2 i 3 piętrowymi solidnymi budynkami z kamienia. Cale osiedle, złożone ze 110 pomieszczeń usytuowano na wysokim na prawie 40 metrów wzniesieniu w zakolu starego koryta rzeki Verde. Wzniesienie zapewniało widok na całą okolicę w promieniu wielu mil i było łatwiejsze do obrony w razie napaści niż osiedle na płaskim terenie. Poza zaledwie kilkoma, budowla nie miała prawie wcale normalnych drzwi. Prawie wszystkie wejścia znajdowały sią na dachach i można się było do nich dostać tylko po drabinach. W kompleksie pomieszczeń wyróżniają się położone w centrum i na dodatkowym podwyższeniu duże sale prawdopodobnie służące jako pomieszczenia wspólne, używane do wspólnych modlitw albo do innych funkcji publicznych. Pomieszczenia te nigdy nie były zamieszkałe jak inne sekcje puebla.
Tereny dziesiejszego parku Tuzigoot należały do wielkiej korporacji wydobywczej United Verde Copper Company Williama A. Clark'a. Po śmierci Clarka, założone przez niego Clarkdale i firmę United Verde Copper Company kupiła w połowie lat 1930-tych eksploatująca wtedy złoża miedzi w Bisbee firma Phelps Dodge Mining Corporation stając się właścicielką ruin. Po odkryciu i zbadaniu puebla przez archeologów Louis'a Caywood'a i Edwarda Spicer'a, Phelps Dodge sprzedała cały 58-akrowy teren powiatowi Yavapai za symbolicznego 1 dolara. 25 lipca 1939 roku prezydent Franklin Delano Roosevelt nadał temu miejscu status Narodowego Monumentu.
Park jest czynny od 8:00 rano do 5:00 po południu.
Wstęp do Tuzigoot i do Montezuma Castle wynosi $5.00 od osoby dorosłej, albo $8.00 za bilet combo uprawniający do zwiedzenia obu parków.
(928) 634-5564 http://www.nps.gov/tuzi/index.htm
