Obecne przepisy, czy raczej super-wyjątkowe traktowanie obywateli Kuby, mają źródło we wprowadzonym w 1966 roku (i znowelizowanym w 1996) Cuban Adjustment Act (ACC), który pozwala na prawie automatyczne przyznawanie prawa stałego pobytu każdemu, kto udokumentuje swoje kubańskie pochodzenie (lub obywatelstwo), nie jest "inadmissible" (nie mają zastosowania typowe "bariery" stałego pobytu) i przebywa w USA ponad rok.
Dzielnica Miramar w Havanie Zdjęcie: Adam Jones
W praktyce, nawet niektóre normalnie stosowane kryteria "admissibility" nie mają zatosowania do obywateli Kuby, ponieważ kwalifikują się oni jako osoby, którym przyznano parol na granicy, jako uchodźcy, którym przysługuje azyl polityczny, albo jako specjalni imigranci w ramach Cuban Adjustment Act, jeśli są już w USA (zobacz: Imigracja uprzywilejowana szczególnie). Podanie o stały pobyt nie wymaga zatwierdzenia żadnej petycji ani aplikacji, nie trzeba spełniać wymagań Immigration and Nationality Act (INA) 245, a wizy w ramach Cuban Adjustment Act nie podlegają kwotom. Obywatel Kuby nie musi więc nawet czekać w żadnych kolejkach. Dodatkowo, przekrocznie granicy nie w punkcie odpraw, ale np. przez Rio Grande, co dyskwalifikuje każdego, nie ma żadnego wpływu na możliwość otrzymania w przyszłości stałego pobytu w tej kategorii. Wystarczy zgłosić się do takiego punktu albo do oddziału Urzędu Imigracyjnego i poprosić o parol. Jeżeli osoba jest "admissible", parol otrzyma a po roku może złożyć podanie o stały pobyt.
Kto może uzyskać stały pobyt w kategorii "Cuban Native or Citizen"
- Osoba przebywająca w USA co najmniej jeden rok i jeden dzień;
- Która otrzymała parol;
- Osoba, która jest "admissible" - nie mają do niej zastosowania ograniczenia imigracyjnie ogólnie określane jako "inadmissibility".
- Członkowie rodziny obywatela kubańskiego (żony lub mężowie i nieżonate/niezamężne dzieci) ubiegającego się o status w ramach Cuban Adjustment Act bez względu na narodowość i obywatelstwo;
- muszą mieszkać w USA razem z głównym aplikantem;
- muszą być "admissible" w takim samym stopniu jak główny aplikant;
- muszą się starać o stały pobyt w ramach CAA, tak samo jak główny aplikant.
Uwaga: W przypadku Kubańczyków przeszkodą w uzyskaniu stałego pobytu są tylko niektóre powody: dotyczące zdrowia, w tym psychicznego, oraz przeszłości kryminalnej. Nielegalne przekroczenie granicy USA nie jest w tej kategorii uznawane za powód do odmowy stałego pobytu i nie dyskwalifikuje aplikanta jak w innych kategoriach imigracyjnych.
Osoby przebywające w USA kwalifikują się do stałego pobytu w ramach Cuban Adjustment Act nawet jeżeli:
- Nie są w stanie utrzymać się samodzielnie;
- Nie mają sponsora ani gwarancji finansowych od obywatela albo stałego rezydenta USA;
- Przekroczyły granicę USA w miejscu innym niż wyznaczone przejścia graniczne, gdzie przeprowadzane są odprawy - pod warunkiem, że uzyskały parol;
Wymagania
Osoba starająca się o status stałego rezydenta w ramach Cuban Adjustment Act musi:
- być narodowości kubańskiej albo być obywatelem Kuby;
- przebywać w USA legalnie (na parolu albo na wizie) przez co najmniej rok;
- musi być zdrowy psychicznie i nie mieć przeszłości kryminalnej.
Proces
Uzyskanie stałego pobytu w ramach Cuban Adjustment Act wymaga tylko złożenia aplikacji o zmianę statusu na stały, formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status.
Zmiana statusu
Podanie o zmianę statusu to formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status. Przed wydaniem decyzji Urząd Imigracyjny zażąda oddania odcisków palców, a FBI sprawdzi informacje kryminalne aplikanta. Razem z aplikacją o zmianę statusu musisz wysłać dokumentację dodatkową, można też wysłać podanie o zezwolenie na pracę (formularz I-756, Application for Employment Authorization), ponieważ osoba oczekująca na decyzję Urzędu Imigracyjmego ma prawo do pracy do momentu wydania tej decyzji, nawet jeśli w międzyczasie oryginalna wiza wjazdowa lub status już wygasł. Osoba w trakcie oczekiwania nie może opuszczać USA, ale może się ubiegać o zezwolenie na wyjazd w sytuacjach uzasadnionych i o pozwolenie na powrót (formularz I-131, Advance Parole). W niektórych przypadkach Urząd Imigracyjny może odstąpić od osobistego spotkania z aplikantem, ale „interview” jest przeważnie wymagane. Interview to ostatni etap zmiany statusu na stały i po zatwierdzeniu aplikanta zielona karta jest wysyłana pocztą.
Dokumentacja
- Aplikacja o zmianę statusu, formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status;
- Informacje biograficzne, formularz G-325, Biographic Information;
- Kopia aktu urodzenia (albo inny dokument: paszport, kubański dowód tożsamości, itd.);
- Dokumentacja potwierdzająca związek rodzinny: akty urodzenia, akt ślubu, dokumentacja adopcyjna, itd. jeżeli wraz z głóównym aplikantem o status starają się członkowie najbliższej rodziny;
- Wyniki badania lekarskiego, formularz I-693, Report of Medical Examination and Vaccination Record
- Dowód przekroczenia granicy, form I-94, Arrival/ Departure Record (albo inna ewidencja potwierdzająca przekroczenie granicy, albo dokument potwierdzający przyznanie parolu)
- Ewidencja potwierdzająca ponad roczne zamieszkanie w USA (rachunki za świadczenia, czeki, konta bankowe, operacje na kartach kredytowych, opłaty, zakupy, telefony, itd.);
- Dwa jednakowe, nieretuszowane zdjęcia bez nakrycia głowy na jasnym tle, z przodu;
- Opłata wizowa.
Podsumowanie
Sposób, w jaki do USA emigrują Kubańczycy (w liczbie 36,000-40,000 rocznie), jest bez precedensu w całej historii imigracji do tego kraju. Jest on - obok specjalnych ułatwień jakimi objęto Haitańczyków - najdalej posuniętym kompletem ułatwień pośród wszystkich amerykańskich programów imigracyjnych. Kubańczycy mają do wyboru co najmniej kilka różnych sposobów emigracji, łącznie ze specjalną loterią wizową tylko dla nich, kuriozalną możliwością uzyskania statusu Uchodźcy jeszcze w Hawanie w sekcji konsularnej USA, czy parolem otrzymywanym właściwie całkiem automatycznie. Wystarczy się tylko pojawić na przejściu granicznym, albo gdziekolwiek na terytorium USA (zasada "suchej stopy"). Dodatkowo, obywatele wyspy otrzymują niebywłałą wprost ilośc dodatkowych świadczeń, jak zasiłki pieniężne, znaczki żywnościowe, Supplemental Income z funduszu emerytalnego ze względu na wiek, i wiele innych, a niektóre banki przyznają bardzo łatwe kredyty na rozpoczęcię biznesu lub na edukację. Pieniądze na otwarcie biznesu przyznają też według bardzo uproszczonych kryteriów agencje federalne.
Ułatwieniami dla imigrantów z Kuby martwią się już sami Kubańczycy z poprzednich fal imigracyjnych. Nowe zastępy lepiej już wykształconych i bardziej aroganckich młodych ludzi zaczynają juz stanowić zagrożenie dla starszej diaspory. Wielu ludzi zdaje sobie też sprawę z tego, że specjalne traktowanie ludzi z jednego tylko kraju powoduje animozje i niechęć innych, którzy najczęściej przechodzą prawdziwe imigracyjne piekło zanim staną się stałymi rezydentami, nie mówiąc o pomocy finansowej jakiej nie dostaje nikt. Warto zresztą porównać sposób przyznawania zielonej karty amerykańskim Indianom urodzonym w Kanadzie.
Cuban Adjustment Act - oprócz niezwykłego i sprzecznego z przepisami traktowania jednej wybranej grupy imigrantów - gwarantuje również pomoc finansową, pożyczki na edukację i inne udogodnienia nieosiągalne dla innych grup. Ten specjalny status Kubańczyków przyczynił się do powstania całego "przemysłu" produkującego fałszywe kubańskie dokumenty, sprzedające się na pniu w całej Ameryce Łacińskiej. Ułatwienia przyznawane obywatelom Kuby sprawiają wrażenie, jakby władze amerykańskie chciały namówić do emigracji bez wyjątku wszystkich Kubańczyków, a nie tylko 40 tysięcy rocznie (przeczytaj więcej na ten temat w: "Imigracja uprzywilejowana szczególnie").
Uwaga: stały rezydent to osoba, która na stałe mieszka w USA. Częste wyjazdy, dlugie pobyty poza USA (zwłaszcza w kraju pochodzenia) mogą sugerować, że utrzymujesz stałe miejsce zamieszkania zagranicą, czyli że nie potrzebujesz stałego pobytu. Jeśli przyjeżdżasz tylko czasem (żeby utrzymać zieloną kartę), przebywasz w Ameryce tylko kilka miesięcy w roku i regularnie wyjeżdżasz na dłuższe okresy, możesz stracić status stałego rezydenta. Osobom, które przyjeżdżają do USA tylko okazjonalnie, w interesach lub w odwiedziny do krewnych (w tym np. do męża lub żony) nie przysługuje stały pobyt. Takie osoby powinny się starać o wizy nieimigracujne (tymczasowe).
