Azyl można uzyskać tylko na terenie Stanów Zjednoczonych, i na dwa sposoby: jako azyl zatwierdzający (Affirmative), albo jako sposób obrony przez deportacją (Defensive). W obu przypadkach aplikant musi wykazać podczas interview, że istnieją uzasadnione powody do obaw o represje lub prześladowania gdyby został zmuszony do powrotu do kraju.
Cela więzienna w południowej Afryce Zdjęcie: Michael Coghlan
Azyl zatwierdzający (Affirmative)
Osoba składająca podanie o azyl zatwierdzający musi fizycznie przebywać na terenie Stanów Zjednoczonych. Azyl może być przyznany bez wględu na aktualny status pobytowy, może być nawet przyznany sobom, które przekroczyły granicę nielegalnie, podanie musi jednak zostać złożone w terminie do 1 roku od daty wjazdu. Podanie złożone w terminie późniejszym niż 1 rok może być przyjęte do rozpatrzenia przez Urząd Imigracyjny jeśli aplikant przedstawi ważne powody opóźnienia (np. zmiany polityczne lub inne w kraju pochodzenia, które uniemożliwiają powrót, a które miały miejsce niedawno - aplikant nie kwalifikował się wcześniej do azylu).
Uwaga: wymóg złożenia podania w okresie jednego roku od daty wjazdu wydaje się trudny do wyegzekwowania w przypadku osób przekraczających granicę nielegalnie, ponieważ nie można ustalić tej daty inaczej niż tylko opierając się na zeznaniach aplikanta.
O azyl występuje sam aplikant skladając formularz I-589, Application for Asylum and for Withholding of Removal (aplikacja o azyl i wstrzymanie deportacji). Urząd Imigracyjny posiada jurysdykcję nad podaniami o azyl zatwierdzający i podejmie decyzję po dokładnym rozpoznaniu sprawy. Jeśli jednak aplikant nie ma ważnego statusu (jest nielegalnie), lub jeśli Urząd wyda decyzję negatywną, oznacza to automatyczne rozpoczęcie procedury deportacyjnej i podanie zostanie przekazanie Sędziemu Imigracyjnemu (Executive Office for Immigration Review), który rozpatruje sprawę niezależnie od decyzji Urzędu („de novo” - od nowa).
Osoby zatrzymane na przejściach granicznych lub osoby zatrzymane bez ważnego statusu mogą od razu stwierdzić wolę ubiegania się o azyl, co automatycznie przenosi jurysdykcję z Urzędu Imigracyjnego do Sądu Imigracyjnego (azyl obronny - defensive).
Osoby składające podanie o azyl zatwierdzający (affirmative) nie są na ogół zatrzymywane. Otrzymują one zezwolenie na przebywanie w USA na czas rozpatrywania podania przez Urząd Imigracyjny, a w razie decyzji odmownej, również przez cały czas rozpatrywania sprawy przez Sędziego Imigracyjnego. Osoby oczekujące na decyzję w sprawie azylu, od kilkunastu lat nie otrzymują już zezwolenia na pracę (wcześniej zezwolenie było przyznawane automatycznie).
Kto może uzyskać azyl
- Osoba, która opuściła swój kraj rodzinny z powodu prześladowań politycznych, religijnych, rasowych, narodowościowych, etnicznych, lub z powodu przynależności do pewnych grup społecznych, posiadająca uzasadnione obawy przed represjami z tych samych powodów w razie powrotu do kraju;
- Przebywa w Stanach Zjednoczonych;
- Osoba należąca do pewnych grup społecznych lub politycznych w pewnych krajach uznawanych przez USA za kraje, z których uchodźcy mogą być akceptowani do przesiedlenia w USA;
Wymagania
Osoba składająca podanie o azyl musi przebywać w USA i przedstawić uzasadnione powody obawy przed powrotem do kraju. Osoby przekraczające granicę z Kanady mogą być zawrócone na teren tego kraju ponieważ obydwa kraje mają umowy dotyczące uchodźców.
Proces
O azyl może wystąpić każda osoba bez względu na kraj pochodzenia i bez względu na status pobytowy, a więc osoby, które wjechały legalnie oraz osoby przekraczające granicę nielegalnie, oraz osoby zatrzymane podczas przekraczania granicy lub w procesie deportacyjnym (azyl defensywny). Można to zrobić całkiem samodzielnie albo korzystając z pomocy jednej z wielu organizacji społecznych. Aplikacja powinna być złożona w lokalnym oddziale Urzędu Imigracyjnego. Po wstępnym rozpatrzeniu podania i po oddaniu odcisków palców (biometrics and background check) aplikant musi odbyć spotkanie z oficerem do spraw azylu w lokalnym oddziale Urzędu Imigracyjnego (najcześciej w terminie ok. półtora miesiąca). Na interview może być obecny adwokat, rodzina ubiegająca się o status pochodny oraz świadkowie potwierdzający fakty i zeznania.
Na podstawie rozmowy i odpowiedzi na zadawane pytania oficer podejmie decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania ststusu. Decyzja oficera jest standardowo sprawdzana przez urzędników wyższego szczebla, a w sytuacjach wątpliwych lub skomplikowanych, przekazywana do ponownego rozpatrzenia do głównego biura.
Uwaga: przyznanie azylu oznacza pozwolenie na bezterminowe przebywanie w USA wraz z prawem do pracy, nauki i studiowania. Bezterminowy pobyt jest jednak ściśle związany z sytuacją w kraju pochodzenia, do którego azylant nie chciała wracać w obawie przed represjami. Pozytywne zmiany w tym kraju mogą oznacząc utratę podstaw statusu azylanta i utratę prawa pobytu.
Dokumentacja
- Aplikacja o Azyl i Wstrzymanie Deportacji, formularz I-589, Application for Asylum and for Withholding of Removal
- Wszelka dodatkowa dokumentacja potwierdzająca uzasadnione obawy represji w przypadku powrotu do kraju lub w przypadku usunięcia z USA.
Azyl obronny (Defensive)
Ten rodzaj podania mogą złożyć osoby zatrzymane bez statusu, lub zatrzymane na nielegalnym przekraczaniu granicy jako forma obrony przed deportacją. Podanie o azyl jest rozpatrywane jako podanie defensywne jeśli aplikant jest w trakcie procesu deportacyjnego prowadzonego przez Executive Office for Immigration Review. Podanie zostanie potraktowane jako defensywne w następujących przypadkach:
- Jeśli podanie o azyl zatwierdzający zostało odrzucone przez Urząd Imigracyjny i sprawa została przekazana Sędziemu Imigracyjnemu;
- Osoba została zatrzymana na terenie USA bez ważnego statusu imigracyjnego;
- Została zatrzymana przy próbie nielegalnego przekroczenia granicy;
- Została zatrzymana na przejściu granicznym a urzędnik imigracyjny uznał obawy takiej osoby przed represjami w razie wydalenia z USA.
Sędzia Imigracyjny rozpatruje sprawy o azyl tak samo jak są rozpatrywane wszystkie inne sprawy sądowe. Przesłuchiwani są świadkowie obu stron - aplikanta i przedstawicieli Urzędu Imigracyjnego. Sędzia wydaje decyzję na podstawie przesłuchań i faktów. Jeśli aplikantowi przysługuje azyl, sędzia zarządzi przyznanie statusu. Jeśli nie, zostaną rozpatrzone wszystkie inne możliwości oddalenia deportacji, jeżeli jednak aplikantowi nie przysługuje żaden inny status, sędzia zarządzi deportację. Decyzja sędziego może być zaskarżona przez obie strony (aplikanta i Urząd Imigracyjny) do wyższej instancji (dlatego sprawy o azyl lub odłożenie deportacji ciągną się na ogół bardzo długo).
Osoba, która uzyskała azyl, może się starać o stały pobyt po roku od otrzymania azylu. Wraz z głównym aplikantem o stały pobyt mogą się również starać członkowie najbliższej rodziny jeśli byli umieszczeni w aplikacji o azyl.
Uwaga: osoby, którym przyznano azyl nie mają obowiązku starać się o stały pobyt, ale zmiana statusu jest bardzo ważnym etapem na drodze do stałego zamieszkania w USA. Azyl daje ochoronę przed usunięciem z USA tylko tak długo jak istnieją warunki, które umożliwiły uzyskanie tego statusu. Zmiany w kraju, do którego aplikant nie chciał wrócić w obawie przed represjami mogą sprawić, że azyl przestanie mieć zastosowanie i osoba na tym statusie może stracić podstawy do pobytu w USA. Zmiana statusu na stały, czyli uzyskanie zielonej karty, usuwa takie obawy ponieważ stały rezydent nie potrzebuje już spełniać takich warunków dla utrzymania statusu.
Kto może zmienić status na stały
- Osoba, która na statusie azylanta przebywa fizycznie wq USA więcej niż rok;
- W dalszym ciągu spełnia wymagania definicji azylanta (uchodźcy) i istnieją warunki, które umożliwiły takiej osobie uzyskanie statusu (uzasadnione obawy przed reporesjami w razie powrotu);
- Aplikant spełnjia wymania prawne stałęgo rezydenta (jest „admissible”).
Wymagania
Osoba składająca podanie o stały pobyt musi przebywać w USA przez co najmniej rok na statusie azylanta.
Zmiana statusu
Podanie o zmianę statusu to formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status. Przed wydaniem decyzji Urząd Imigracyjny zażąda oddania odcisków palców, a FBI sprawdzi informacje kryminalne aplikanta. Razem z aplikacją o zmianę statusu musisz wysłać dokumentację dodatkową, można też wysłać podanie o zezwolenie na pracę (formularz I-756, Application for Employment Authorization), ponieważ osoba oczekująca na decyzję Urzędu Imigracyjmego ma prawo do pracy do momentu wydania tej decyzji, nawet jeśli w międzyczasie oryginalna wiza wjazdowa lub status już wygasł. Osoba w trakcie oczekiwania nie może opuszczać USA, ale może się ubiegać o zezwolenie na wyjazd w sytuacjach uzasadnionych i o pozwolenie na powrót (formularz I-131, Advance Parole). W niektórych przypadkach Urząd Imigracyjny może odstąpić od osobistego spotkania z aplikantem, ale „interview” jest przeważnie wymagane. Interview to ostatni etap zmiany statusu na stały i po zatwierdzeniu aplikanta zielona karta jest wysyłana pocztą.
Dokumentacja - zmiana statusu na stały
- Aplikacja o zmianę statusu, formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status;
- Informacje biograficzne, formularz G-325A, Biographic Information;
- Wyniki badania lekarskiego i szczepień, formularz I-693, Report of Medical Exam and Vaccination Record;
- Kopia dowodu wjazdu, formularz I-94, Arrival/Departure Record, lub jeśli osoba przekraczałą granicę nielegalnie albo była zatrzymana, dokumenty sądowe potwierdzające przyznanie azylu (takie podanie o azyl było rozpatrywane jako „defensive”);
- Dwa jednakowe, nieretuszowane zdjęcia bez nakrycia głowy (chyba że jesteś takiego wyznania, które wymaga nakrycia) na jasnym tle, z przodu;
- Opłata za pobranie odcisków palców i opłata za rozpatrzenie aplikacji.
Podsumowanie
Osoby, które uzyskały azyl, mogą się starać o stały pobyt po roku przebywania w USA wypełniając wniosek o legalizację pobytu (formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status) i sprowadzić najbliższą rodzinę (żonę lub męża i dzieci ponieżej 21 lat). Członkowie rodziny mogą uzyskać status rezydenta razem z głównym aplikantem jeśli byli obecni podczas interview, albo jeśli byli wymienieni w aplikacji o azyl. Osoby na tym statusie nie są zwolnione z opłat tak jak uchodźcy.
Uwaga: azylant, którego aplikacja o legalizację stastusu (formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status) została zatwierdzona, przestaje być uchodźcą. Jeśli sprowadza najbliższą rodzinę zzagranicy, nie wypełnia formularza I-730, Refugee/Asylee Relative Petition, tak jak w przypadku uchodźców, tylko formularz I-130, Petition for Alien Relative (sponsorstwo rodzinne).
Azylanci mogą podjąć legalną pracę natychmiast po zatwierdzeniu podania o azyl na podstawie wpisu w formularzu I-94, ale powinni złożyć osobne podanie o zezwolenie na pracę.
Uwaga: stały rezydent to osoba, która na stałe mieszka w USA. Częste wyjazdy, dlugie pobyty poza USA (zwłaszcza w kraju pochodzenia) mogą sugerować, że utrzymujesz stałe miejsce zamieszkania zagranicą, czyli że nie potrzebujesz stałego pobytu. Jeśli przyjeżdżasz tylko czasem (żeby utrzymać zieloną kartę), przebywasz w Ameryce tylko kilka miesięcy w roku i regularnie wyjeżdżasz na dłuższe okresy, możesz stracić status stałego rezydenta. Osobom, które przyjeżdżają do USA tylko okazjonalnie, w interesach lub w odwiedziny do krewnych (w tym np. do męża lub żony) nie przysługuje stały pobyt. Takie osoby powinny się starać o wizy nieimigracujne (tymczasowe).
