Trafiłem kiedyś na którymś polskim blogu na artykuł pod tytułem "Kryte mosty w hrabstwie Bedford w Pensylwanii". Był ciekawy, ale postanowiłem zareagować ponieważ:
Sylwio, w USA nie ma hrabstw, są powiaty. County - mimo, że pochodzi od "count", czyli hrabia, tłumaczy się również na powiat. NIE MA W AMERYCE ANI HRABIÓW ANI HRABSTW. Z jakiegoś powodu w Polsce uparcie tłumaczą ten wyraz na "hrabstwo". Uważam to za całkiem niewłaściwe. Nikt w USA (mam na myśli żyjących tu Polaków) nigdy nie powie "mieszkam w hrabstwie Cook", każdy użyje "w powiecie". Tak też tłumaczą ten wyraz wszystkie oficjalne dokumenty, instrukcje i publikacje wydawane przez agencje rządowe, banki, instytucje, szpitale i różne organizacje w USA w języku polskim. Takich publikacji w kilkunastu różnych językach są w Ameryce setki, jeśli nie tysiące.
Grandpa Munster - Count Dracule, The Munsters, 1965.
Sylwia
Myślę, że ta sprawa wcale nie jest taka jednoznaczna. Wielu tłumaczy i badaczy języka opowiada się za tłumaczeniem właśnie na hrabstwo. Określenie county w stosunku do amerykańskich jednostek administracyjnych zostało zapożyczone z Anglii i tak używane, mimo że przecież w Stanach hrabiów nigdy nie było. Wiele osób powołuje się właśnie na ten argument. W kilku krajach dalej funkcjonuje określenie hrabstwo w stosunku do jednostek administracyjnych, mimo że hrabiów już dawno tam nie ma. W oryginale używanie określenia "county” nie stoi w sprzeczności do tego, że nie ma tam faktycznie żadnego "count” i chyba nikt się tym nie przejmuje mówiąc po angielsku.
Spotkałam się też z opinią, że "county” można tłumaczyć na: okręg.
Zdania specjalistów są podzielone, ja oczywiście znawcą nie jestem, ale zmotywowałeś mnie do poszukania informacji na ten temat. Nie wiem jakie określenie jest najbardziej odpowiednie. Wydaje się jednak że określenie hrabstwo jest dość powszechnie używane i używanie go nie jest nieuzasadnione.
Nie jest nieuzasadnione, oczywiście, historycznie, czyli pochodzeniem tego wyrazu i faktycznie jest powszechnie używane w Polsce, ale dziś już takie tłumaczenie jest niestosowne. Nie jest błędne, stricte jako dosłowne tłumaczenie wyrazu, bo jego etymologia jest oczywista, ale zupełnie niewłaściwe, pomimo, że powszechnie używane. Wiele wyrazów wychodzi z użycia albo nabiera innego znaczenia w każdym języku. Odwrotne tłumaczenie, z polskiego na angielski, wyrazu "powiat" to "county", bo nie da się inaczej - mówimy o nazwie jednostki administracyjnej. Tłumaczenie (współczesne) amerykańskiego "county" na "hrabstwo" jest całkiem niestosowne bo współczesne jednostki administracyjne nazywane w USA "counties" są zarządzana przez rady powiatowe a nie przez hrabiów, tak samo jak w Polsce. To tak jakbyśmy nadal w Polsce rozumieli nazwy staropolskie na określenie współczesnego podziału administracyjnego lub oficjalnych funkcji administracyjnych tak samo jak były one rozumiane w XVI wieku. Mają one dziś częściowo lub mocno inne znaczenie, jeżeli przetrwały. Dzisiejsza polska wieś - to jak my rozumiemy to pojęcie - nie ma nic wspólnego z tym, jak rozumieli ten wyraz ludzie w renesansowej Polsce: jako własność (literalnie) jakiegoś możnego pana, który posiadał też praktycznie na własność wszystkich żyjących tam chłopów. W Ameryce do dziś istnieje wyraz "county", bo taką nazwę nadali najmniejszej jednostce administracyjnej urzędnicy feudalnej Anglii w XVII wieku, i w tym języku nie ma innego wyrazu (język polski na szczęście ma), ale nie można tego tłumaczyć na "hrabstwo". To tak jakby okręgi w dzisiejszej Rosji dalej tłumaczyć na "kaganaty" albo nazywać urzędników we współczesnych Chinach "mandarynami".
English Oxford Living Dictionaries podaje taką definicję county:
- "(British): "Relating to, or characteristic of, aristocratic people with an ancestral home in a particular county", a Collins Dictionary wylicza znaczenia w różnych krajach nieagielskojęzycznych i dodaje Obsolete - "the region governed by a count or earl" - nieaktualne (obsolete). Anglia nie jest już feudalna i nawet tam "county" nie jest już rozumiane jako "hrabstwo", czyli obszar zarządzany przez hrabiego. Współczesne county w Wielkiej Brytanii jest od bardzo dawna zarządzane przez cywilne władze a nie przez hrabiów. Tłumaczenie tego wyrazu na "hrabstwo" NAWET w odniesieniu do United Kingdom jest już niewłaściwe. Ten sam wyraz, ale już inne znaczenie, zgodne z duchem czasu. Dotyczy to szczególnie Ameryki, gdzie nazwa nie ma nic ale to nic wspólnego z hrabstwem. Na szczęście, w języku polskim oprócz słowa "hrabstwo", którego znaczenie i związek z feuudalną i już "antyczną" rzeczywistością jest oczywisty, istnieje wyraz "powiat", który nie ma współcześnie żadnych takich dodatkowych znaczeń. Gdyby w naszym języku istniał tylko ten jeden wyraz, to nie mielibyśmy wyboru, tak samo jak Amerykanie i Anglicy, ale na szczęście mamy. Nie jest to więc kwestia do dyskusji, pomimo, że jacyś mądrzy językoznawcy spierają się o to tłumaczenie. A językoznawcy niech się dalej spierają, najlepiej o tłumaczenie wyrazu "dumb".
